همان طور که می دانید با سرد شدن سنگ های آتشفشانی، نوعی سنگ معدنی با نام پوکه معدنی تشکیل می گردد. آتشفشان های بسیار زیادی در سراسر دنیا وجود دارند که می توانند منبع مهمی برای استخراج پوکه معدنی به شمار آیند و به آنها ذخایر پوکه معدنی در ایران گفته میشود
پوکه معدنی به لحاظ فیزیکی از ساختار سبکی برخوردار است. این سنگ معدنی متخلخل بوده و منافذ زیادی دارد که می تواند برای استفاده در صنایع ساختمان سازی و یا کشاورزی انتخاب مناسبی تلقی گردد.
در هر کشور و یا منطقه ای پوکه های متمایزی استخراج می گردد که هر کدام جنس و نوع متفاوتی دارند. تفاوت در نوع پوکه موجب تفاوت ساختاری آنها نشده و می توان گفت همگی آنها از لحاظ شیمیایی ساختار یکسانی دارند. در واقع در ساختار این نوع سنگ های معدنی املاح محلول در آب دیده نمی شود و غالبا از اکسیدهای فلزی تشکیل شده اند. به همین دلیل است که در صورت تهیه ملات بتن با پوکه معدنی به هیچ وجه در آن تغییر شکلی ایجاد نخواهد شد.
ذخایر پوکه معدنی چیست؟
آیا می دانید ذخایر پوکه معدنی در کجا قرار دارد و یا به عبارتی محل استخراج این سنگ معدنی کجا است؟ برای پاسخ به این پرسش می توان به تعریف پوکه معدنی رجوع کرد. در حالت کلی پوکه معدنی که به آن پامیس سیلیکات آلومینیومی نیز گفته می شود، خاستگاهی آذرین با ظاهری متخلخل و حجره ای دارد. این نوع سنگ سبک وزن و اسفنجی شکل، در فوران های آتشفشان ها که به حالت انفجاری شکل می گیرد، تشکیل می گردد.
حال با تعریفی که از پوکه معدنی ارائه شد، مطمئنا می توانید در مورد ذخایر پوکه معدنی و مکان هایی که می توان آن را استخراج کرد حدس هایی بزنید. دامنه کوه های آتشفشانی محل اصلی معادن پوکه معدنی می باشد.
نحوه ذخیره سازی پوکه معدنی چگونه است؟
پس از اینکه محل معدن مشخص شد، برای احداث آن باید مجوزهای لازم گرفته شود تا بتوان استخراج را شروع کرد. پس از طی این مراحل مجاز به استخراج و ذخیره سازی پوکه معدنی در معدن خواهید شد. برای شروع معدن باید زباله برداری و سپس لایه روبی گردد.
برای اینکه بتوان فرآیند استخراج و ذخیره سازی را به راحتی انجام داد باید توسط بولدوزر، سطح معدن مسطح و برای این منظور آماده گردد. برای استخراج به دستگاه های خاصی نیاز است که باید در داخل معدن محلی برای قرار دادن آنها تعیین گردد. در نهایت توسط ماشین آلات و دستگاه های سنگینی مانند دستگاه سنگ تراش، حفار کابل دار، بیل مکانیکی، لودر، بولدوزر و … پوکه معدنی استخراج شده و در محلی به دور از آب و رطوبت نگهداری می شود تا پس از جمع آوری و انباشت آن، به مراکز نگهداری منتقل شود.
نحوه نگهداری پوکه معدنی چگونه است؟
برای نگهداری پوکه معدنی و جلوگیری از هدر رفت آن در زمان حمل و نقل، بهترین روش بسته بندی آن است. همان طور که می دانید ذخایر پوکه معدنی در ایران نیز زیاد است و برای جلب توجه خریداران بهتر است آنها را به صورت بسته بندی شده نگهداری و آماده فروش شود.
در باغبانی و کشاورزی و یا حتی در پروژه های ساختمانی، پوکه معدنی ممکن است در اطراف پخش شود. در این صورت جمع آوری دوباره آن کار دشواری خواهد بود و نمی توان به این صورت از پوکه نگهداری نمود. اما در صورت بسته بندی پوکه، نگهداری و حفاظت از آن به سادگی انجام می گیرد و هیچ گونه هدر رفتی نخواهد داشت.
ذخایر پوکه معدنی در ایران و دنیا محدود است و باید نهایت تلاش را در نگهداری صحیح آنها به کار بگیریم. در صورت بسته بندی پوکه معدنی می توان آنها را در انبارهای سقف دار نگهداری کرد. این نوع نگهداری مزایای بسیاری دارد که اصلی ترین آن جلوگیری از رسیدن آب و رطوبت به پوکه ها می باشد.
با توجه به این که پوکه معدنی از جمله مصالحی است که جذب آب بالایی دارد، اگر در فضای باز به حال خود رها شود با جذب آب باران و برف وزن آن افزایش خواهد یافت. این موضوع برای تولیدکننده می تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. در صورت بسته بندی پوکه خریدار اطمینان خواهد داشت که محصولی خشک و بدون آب می خرد که وزن سبک تری دارد. این مساله مسلما در قیمت گذاری نیز موثر خواهد بود.
از دیگر مزایای بسته بندی پوکه معدنی این است که خریدار می تواند خرید خود را سریع تر تحویل بگیرد. زیرا بارگیری و حمل آنها به راحتی انجام می گیرد.
مهمترین ذخایر پوکه معدنی در ایران
همان طور که اشاره کردیم ذخایر پوکه معدنی در دنیا محدود است و تنها در معدودی از کشورها استخراج می شود. ایران نیز یکی از این کشورها است که در جهان رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است. ذخایر پوکه معدنی در ایران منحصر به قله کوه های سبلان، دماوند، تفتان و سهند است. در واقع نزدیک به 1500 تن پوکه معدنی از ذخایر پوکه معدنی در ایران به صورت سالانه استخراج می گردد.
با توجه به حجم بالای ذخایر پوکه معدنی در ایران می توان گفت برخی از بزرگترین معادن پوکه معدنی در ایران قرار دارد. برای مثال یکی از ذخایر پوکه معدنی در ایران در شهر قروه قرار دارد که سالانه تقریبا 700 تن پوکه معدنی تنها از این معدن استخراج می گردد. البته این تنها معدن در ایران نیست و در شهرهای دیگری مثل تبریز هم معادن دیگری وجود دارد.
در مطالب قبلی اشاره کردیم که پوکه های معدنی که در مناطق مختلف استخراج می شوند تفاوت هایی با یکدیگر دارند. بر همین اساس از هر کدام در مصارف مختلفی استفاده می شود. به عنوان مثال پوکه معدنی که از معدن شهر قروه استخراج می شود، تیره رنگ است و به نام پوکه معدنی قروه شهرت دارد، ولی ذخایر پوکه معدنی در شهر تبریز رنگ سفیدی دارند.
لازم به ذکر است که پوکه های تیره رنگ وزن کمتری دارند و هر چه تیرگی آنها بیشتر باشد، سبکی آنها نیز بیشتر شده و بر مقاومت و استحکام پوکه افزوده می گردد. عمده ترین کاربرد پوکه معدنی در ایران به صنایعی از قبیل نساجی، کشاورزی، پزشکی، ساختمان سازی و … تعلق دارد.